Στιγμές από το 2ήμερο εκδηλώσεων στην πλατεία εργατικών πολυκατοικιών στη Καισαριανή.
Για 2 απογευματόβραδα του Ιούνη, στις 20 και 21 του μήνα, βρεθήκαμε στην «πλατεία» των εργατικών πολυκατοικιών της Καισαριανής οργανώνοντας 2 ανοιχτές προβολές και μια συζήτηση με την συμβολή της Αντιφασιστικής Ομάδας Μεταναστών.
Οι εργατικές πολυκατοικίες της Καισαριανής δεν ξεφεύγουν από τα πρότυπα των εργατικών blocks που υπάρχουν διάσπαρτα στο κέντρο και στα προάστια της μητρόπολης. Τσιμεντένια και μουντά, πολυόροφα block διαμερισμάτων που ορθώνονται ως μαζικά υπνωτήρια για το στοίβαγμα χιλιάδων εργατικών και φτωχών οικογενειών. Άλλοτε όρθωνε ως μια τεράστια γκρίζα κηλίδα στα σύνορα της Καισαριανής που πάνω της φυλακίζονταν τα βλέμματα των Καισαριανιωτών που ζούσαν στα ισόγεια και διώροφα προσφυγικά παραπήγματα. Μέχρι που ολόκληρη η γειτονιά της Καισαριανής έμοιασε με την κηλίδα και το τσιμέντο έγινε ένας απέραντος ωκεανός που οι όχθες του κατατρώνε μέχρι και σήμερα το βουνό του Υμηττού.
Το block των εργατικών πολυκατοικιών στην Καισαριανή κατοικήθηκε διαχρονικά από πρόσφυγες και εργάτες της Καισαριανής, του Βύρωνα, της Δραπετσώνας, του Κερατσινίου και άλλων φτωχών συνοικιών της Αθήνας και του Πειραιά. Η «κοινωνική πρόνοια» του ελληνικού κράτους περιλάμβανε προσωρινή και φτηνή κατοικία για τον εργατόκοσμο της αθηναϊκής χαβούζας εξασφαλίζοντας αφενός την «περίφραξη» των επικίνδυνων τάξεων μέσα σε ιδιότυπα γκέτο και αφετέρου την απόσπαση της συναίνεσης του με αντάλλαγμα «μια κάμαρα για κάθε οικογένεια». Διαχρονικά, οι εξουσιαστικές νόρμες και παρεμβάσεις θέλησαν να αποκόψουν την ζωή των εργατικών blocks από τον υπόλοιπο κοινωνικό ιστό της πόλης, κάτι που αποτυπώνεται και στο παράδειγμα της Καισαριανής: εμπορική ανάπλαση της λεωφόρου Υμηττού, στρατοπέδευση των δυνάμεων κατοχής (ΜΑΤ) στο διπλανό «πολυδύναμο κέντρο» τους, διαχρονική αδιαφορία των τοπικών αρχόντων για την γειτονιά αυτή.
Σε πείσμα των καιρών και των αρχών, πολλοί και πολλές συνεχίζουν να κατοικούν στις πολυκατοικίες αυτές και στην συντριπτική τους πλειοψηφία, πρόκειται για εργατικές οικογένειες ντόπιων και βαλκάνιων μεταναστών. Η συνύπαρξη αυτή μετρά 2 και πλέον δεκαετίες και αποτυπώνεται στον μοναδικό αδόμητο χώρο της γειτονιάς: την «εσωτερική» της πλατεία που περιστοιχίζεται από τις πολυκατοικίες του block. Μια πλατεία χωρίς μαγαζιά και τραπεζοκαθίσματα, χωρίς εκκωφαντικές μουσικές από στυλάτες καφετέριες, χωρίς φανταχτερές διαφημίσεις και βιτρίνες. Παρόλα αυτά, η ζωή και η κοινωνικότητα, οι θόρυβοι της παιδικότητας και η ζεστασιά της εγγύτητας ξεχειλίζουν στην πλατεία αυτή. Μαζί με την διπλανή παιδική χαρά και το μπασκετάκι της γειτονιάς αποτελούν τα σημεία που συμπυκνώνεται η κοινή καθημερινότητα των κατοίκων της γειτονιάς. Η ανθρώπινη δραστηριότητα και το πείσμα των «εσώκλειστων» κατοίκων του block διαχρονικά έχουν επιβάλλει την δική του «ανάπλαση» που δεν απαιτεί την διαμεσολάβηση του εμπορεύματος, του τοπικού άρχοντα ή του κάθε καλοθελητή.
Κι όμως, το πείσμα αυτό δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τις άκαμπτες προσταγές της αστικής κανονικότητας. Βρέθηκε και συνεχίζει να βρίσκεται αντιμέτωπο με τους διαχωρισμούς και τους αποκλεισμούς, τις κοφτερές αιχμές του κοινωνικού κανιβαλισμού και του ρατσισμού. Μ’ όλους αυτούς που θέλουν να επιβάλλουν «μοιρασιές» στους ελεύθερους χώρους των γειτονιών μας, μ’ όλους αυτούς που βλέπουν τον εχθρό στο πρόσωπο του αλλοεθνή γείτονα τους, μ’ όλους αυτούς που ονειρεύονται «ελληνικά» γκέτο σπέρνοντας το ρατσιστικό και εθνικιστικό τους δηλητήριο. Αυτές οι ρητορικές και συμπεριφορές, ουσιαστικά, εξυπηρετούν την υποβάθμιση της ίδιας της ζωής μας μιλώντας την γλώσσα του σύγχρονου φασισμού, ορθώνοντας νέα τείχη μέσα στις τάξεις των φτωχών, των αποκλεισμένων, των καταπιεσμένων. Το’ χουμε πει και το ξαναλέμε: ονειρευόμαστε γειτονιές και ελεύθερους χώρους ανοιχτούς στην συνάντηση, την δημιουργικότητα, την ελεύθερη έκφραση. Γειτονιές μπολιασμένες με τις αξίες της αλληλεγγύης, της αυτοοργάνωσης, της αντίστασης, της ελευθερίας. Γειτονιές που τρομάζουν κάθε λογής εξουσίες και αρχές.
Οι 2 ταινίες που προβλήθηκαν αποτελούν και 2 σύντομα σχόλια στον σύγχρονο φασισμό και ολοκληρωτισμό που ορθώνονται μπροστά μας. Η πρώτη, «οι παπαρούνες στους τοίχους», μια αλβανική παραγωγή του 1970 που περιγράφει την δημιουργία ενός μαθητικού αντιφασιστικού πυρήνα εν μέσω ιταλικής κατοχής. Οι περιπέτειες της μαθητικής παρέας που μετατρέπουν τις νεανικές ζαβολιές σε αντιστασιακές πράξεις ενάντια στους δασκάλους τους και το φασιστικό καθεστώς της χώρας τους φάνηκαν οικείες σε πολλά παιδιά της πλατείας και ξύπνησαν αναμνήσεις σε μερικούς μεγαλύτερους. Η δεύτερη, «Ακαδημία Πλάτωνος», μια ελληνική παραγωγή που με ειρωνικό τρόπο σχολιάζει την προσωρινή ανατροπή του ελληναράδικου ρατσισμού ενός μικροαστού της Αθήνας.
Ταυτόχρονα, τα παιδιά της πλατείας με τον ιδιαίτερο ενθουσιασμό και την συμμετοχή τους διαμόρφωσαν εν πολλοίς την φυσιογνωμία της παρουσίας μας: από την διαμόρφωση των πανό σε πολύγλωσση βάση μέχρι την χωροταξία των προβολών, μας υποδέχτηκαν στην γειτονιά τους με τον δικό τους τρόπο κάνοντάς μας να νιώσουμε οικεία και ζεστά.
Δυστυχώς, παρά την παρουσία των συντρόφων και συντροφισσών από την Αντιφασιστική Ομάδα Μεταναστών και την γνωριμία μας, δεν κατέστη δυνατή η διεξαγωγή της προγραμματισμένης συζήτησης. Παρόλα αυτά, κρατάμε την εκατέρωθεν πολύτιμη ανταλλαγή εμπειριών και απόψεων για το ζήτημα των κοινών αγώνων ντόπιων και μεταναστών ενάντια στην φτώχεια, τον ρατσισμό και την καταστολή.
Η 2μερη πολύμορφη παρουσία μας στις εργατικές πολυκατοικίες της Καισαριανής αποτελεί άλλο ένα σημείο συμπύκνωσης της κίνησής μας στην κατεύθυνση της δημιουργίας κοινών αγώνων ντόπιων-μεταναστών, στην από κοινού περιφρούρηση των γειτονιών μας από ρατσιστές/φασίστες, στην δημιουργία σχέσεων αλληλεγγύης και αλληλοσεβασμού πέρα από θρησκείες, έθνη και σύνορα. Η επικοινωνία με ντόπιους και μετανάστες κατοίκους της γειτονιάς και η δημιουργία 2 μικρών γιορτών αλληλεγγύης και αυτοοργάνωσης στην πλατεία φιλοδοξούμε να αποτελέσει ένα σημαντικό λιθαράκι στην οικοδόμηση του κοινού μας οδοφράγματος ενάντια στον σύγχρονο ολοκληρωτισμό.