Σταδιακά οι δημόσιοι χώροι, τόσο εντός όσο και εκτός πολεοδομικού ιστού, μειώνονται και για τους λιγοστούς που έχουν απομείνει γίνονται συντονισμένες προσπάθειες εκμετάλλευσής τους. Βασικό μοχλό των αλλαγών του αστικού τοπίου αποτελεί βέβαια το κέρδος. Κέρδος των κρατικών μηχανισμών, των δημοτικών αρχών, της εκκλησίας, των ιδιωτών, σε βάρος πάντα του περιβάλλοντος και του συνόλου της κοινωνίας. Ο καπιταλισμός παράγει νέες πλασματικές ανάγκες και με διαχειριστή το κράτος κάνει εμπόριο. Η καταστροφή της φύσης (καταπάτηση και τσιμεντοποίηση δασών) και η εκμετάλλευση των δημόσιων χώρων για “κοινωφελή” έργα είναι η άλλη όψη του γνωστού νομίσματος εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Βέβαια η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς και η συρρίκνωση των δημόσιων χώρων σε ένα καθεστώς “ελεύθερης αγοράς” δεν παύει να δημιουργεί αντιδράσεις. Έτσι κάθε φορά οι ιθύνοντες παρουσιάζουν διάφορες προφάσεις που “επιβάλλουν” τις αλλαγές που τους συμφέρουν. Προφάσεις όπως τα “κοινωφελή” έργα (ΚΥΤ Ηλιούπολης, Κατεχάκη, περιφερειακή Υμηττού, πάρκινγκ), όπως οι “υποχρεώσεις της χώρας” (Ολυμπιακοί αγώνες), όπως η “διάσωση” του φυσικού τοπίου (βασικό επιχείρημα όσων προωθούν τη μετατροπή του Υμηττού σε πάρκο). Με μια προσεκτική εξέταση των αλλαγών που προωθούνται και με γνώμονα την πρότερη εμπειρία από ανάλογα “κοινωφελή” έργα δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ποιόν πραγματικά συμφέρουν όλα όσα σχεδιάζουν. Σίγουρα όχι όλους μας.
Η κατάσταση με τα δημόσια έργα έχει διαμορφωθεί ως εξής: Κάποιοι από τα πάνω αποφασίζουν, υπογράφουν και απαιτούν να συναινέσουμε στη διαχείριση του “κοινού μας καλού” που στην πραγματικότητα σημαίνει να υποκύψουμε στα συμφέροντά τους, δηλαδή στην ιδιωτικοποίηση-εμπορευματοποίηση των δημόσιων χώρων και σε “οικολογικές” παρεμβάσεις με καταστροφικές επιπτώσεις. Οι εξουσιαστικές δομές μας νανουρίζουν με το τραγουδάκι που λέει ότι μας παρέχουν διευκολύνσεις και λύσεις ενώ αυτό που στην πραγματικότητα κάνουν είναι να οξύνουν τα προβλήματα που οι ίδιες παράγουν. Οι αλλαγές επιφέρουν κέρδη για λίγους (εμπορικά κέντρα, διόδια ή και πάρκα που εκμεταλλεύονται ιδιώτες…), τσιμέντο μέσα στο δάσος και εντέλει την υποβάθμιση της ζωής μας.
Και όλα αυτά αντανακλώνται ξεκάθαρα στο βουνό στη σκιά του οποίου (δε) ζούμε και (δεν) αναπνέουμε.
Ίσως το πιο “μεγαλόπνοο” σχέδιο που προωθείται αυτή την περίοδο στην περιοχή μας είναι η χάραξη της νέας περιφερειακής του Υμηττού.
Ο Υμηττός αντιμετωπίζεται πλέον ως φυσικό εμπόδιο για την επέκταση της Αθήνας προς τα ανατολικά και την ουσιαστική συνένωσή της με το αεροδρόμιο, με αποτέλεσμα να δέχεται συνεχείς οικιστικές πιέσεις. Η περιφερειακή λεωφόρος Υμηττού προβλέπεται να προχωρήσει νοτιότερα πάνω από το Βύρωνα, τον Καρέα, την Ηλιούπολη, την Αργυρούπολη και να συνδεθεί με τη Βουλιαγμένης και τη Ποσειδώνος, συνδέοντας τη βορειοανατολική Αθήνα με το νέο τουριστικό-επιχειρηματικό πόλο στο Ελληνικό. Το νότιο τμήμα της περιφερειακής θα αποτελέσει το νέο προσωρινό όριο της Αθήνας μέχρις ότου οι νέες χρήσεις και “ανάγκες” που θα προκύψουν στην περιοχή να επιβάλλουν τη δημιουργία μιας ακόμα περιφερειακής, ίσως στην κορυφή αυτή τη φορά του βουνού!
Στο πλαίσιο της “ανάπτυξης” θεωρείται ύψιστη αξία η γρήγορη και “ελεύθερη” (έστω και με διόδια) μετακίνηση ανθρώπων-εμπορευμάτων ώστε να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες της παραγωγής και της κατανάλωσης. Ωστόσο ποιος επιλέγει και ποιους εξυπηρετεί αυτή η “γρήγορη” και “ελεύθερη” μετακίνηση και πόσα είμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε γι’ αυτή;
Είναι γεγονός ότι το κυκλοφοριακό αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των Αθηναίων, πρόβλημα που συνεχώς εντείνεται (η Ελλάδα κατέχει τα πρωτεία στο ρυθμό αύξησης των ΙΧ). Αναμφισβήτητο γεγονός επίσης αποτελεί η ανάγκη ή πιο σωστά ο εκβιασμός των περισσότερων Αθηναίων για μεγάλες μετακινήσεις κατά μήκος της πόλης, για εργασιακούς λόγους. Κατά πόσο όμως η χάραξη νέων οδικών δικτύων αποτελεί λύση του προβλήματος; Είναι κοινή διαπίστωση ότι οι νέοι δρόμοι σε συνδυασμό με τα σύγχρονα καταναλωτικά πρότυπα και την οικιστική επέκταση φέρνουν περισσότερα αυτοκίνητα που προκαλούν νέα κίνηση και έτσι σε λίγα χρόνια καθίστανται και αυτοί κορεσμένοι. Επιπλέον η αύξηση αυτή της κίνησης οξύνει περαιτέρω τα προβλήματα μόλυνσης, ηχορύπανσης και κυκλοφοριακής συμφόρησης π.χ. Εθνικής Αντιστάσεως στην Καισαριανή.
Οπότε το πιο πιθανό είναι ότι η χάραξη μιας ακόμα περιφερειακής όχι μόνο δε λύνει το πρόβλημα του κυκλοφοριακού αλλά αποτελεί και παράγοντα όξυνσής του και αυτό βέβαια το ξέρουμε όλοι καλά από το πείραμα της Κατεχάκη.
Επιπλέον η περιφερειακή θα επιφέρει συνολική καταστροφή στην πιο δασώδη ζώνη του Υμηττού μιας και θα κόψει το βουνό στη μέση. Το αντεπιχείρημα περί ολικής ή μερικής υπογειοποίησής της δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια τρύπα στο νερό καθώς παραβλέπει εξίσου καταστροφικές συνέπειες (αλλαγή χρήσης γης, καταστροφή υδροφόρου ορίζοντα, αύξηση πλημμυρικών φαινόμενων στην πόλη).
Τέλος η χρήση της νέας οδού θα είναι στα πρότυπα της Αττικής οδού, δηλαδή θα αποτελεί τμήμα του ιδιωτικού οδικού δικτύου, οπότε θα απαιτείται η καταβολή αντιτίμου για τη χρήση της (διόδια) και θα υπάρχουν περισσότερα συστήματα παρακολούθησης.
Αυτό που μας αντιστοιχεί είναι ένα φαρδύ και πλατύ ΟΧΙ σε οποιοδήποτε σχέδιο χάραξης νέου δρόμου!
Γιατί όμως επιμένουν τόσο στη χάραξη αυτού του νέου δρόμου αφού ούτε το κυκλοφοριακό πρόβλημα μπορεί να λύσει και το δάσος θα καταστρέψει και η ποιότητα ζωής μας θα υποβαθμιστεί;
Ο Υμηττός βρίσκεται στο στόχαστρο της κερδοσκοπίας και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης για ποικίλους λόγους. Η λύση του Υμηττού δείχνει εύκολη και φτηνή. Δε χρειάζονται απαλλοτριώσεις. Η γη, τόσο δυσεύρετη και ακριβή μέσα στην πόλη εκεί διατίθεται δωρεάν.
Γνωστό είναι και το σχέδιο του δήμου Βύρωνα για μεταφορά των υπηρεσιών του στην έκταση του στρατοπέδου Σακέτα μετά την αποχώρηση του στρατού, επιλογή που κινείται στο προηγούμενο πλαίσιο. Οι δημοτικές αρχές έτσι δίνουν βήμα στο κράτος να επαναπροσδιορίσει τα όρια της δασικής έκτασης και να επεκτείνει τον αστικό ιστό εις βάρος της. Όλα τα παραπάνω ανοίγουν το δρόμο αφενός στο κεφάλαιο (οικοδομική και εμπορική εκμετάλλευση) να πλουτίσει καταστρέφοντας το βουνό και αφετέρου στον κάθε Χριστόδουλο να χτίσει συνοδικά μέγαρα αυξάνοντας και άλλο την εκκλησιαστική περιουσία.
Η ολοένα εντεινόμενη προώθηση χρήσης ΙΧ, αύξηση του κυκλοφοριακού και δημιουργία νέων οδικών αρτηριών γεννά και αυξάνει την ανάγκη χώρων στάθμευσης. Έτσι, σε ένα οικιστικό περιβάλλον κορεσμένο από γκρίζα τερατουργήματα παρόλο την έλλειψη ελεύθερων χώρων η δημοτική αρχή έρχεται να “λύσει” τα προαναφερόμενα προβλήματα προτείνοντας την απαλλοτρίωση οικοπέδων και προσφυγικών κατοικιών για την ανέγερση πολυώροφων φωλιών για τα αυτοκίνητά μας. Προχωράει στην εκχώρησή τους σε ιδιώτες για οικοδόμηση και εκμετάλλευση, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνει τα δημοτικά τέλη με πρόσχημα τα έργα. Ένας φαύλος κύκλος στο όνομα της ταχύτητας για τα συμφέροντα μιας καταναλωτικής κοινωνίας.
Η προώθηση ενός τρόπου ζωής όπου το αυτοκίνητο είναι απαραίτητο ποιους τελικά εξυπηρετεί; Είναι όντως κάτι που το έχουμε επιλέξει; Η λύση που μας προτείνουν είναι στην ουσία η τονωτική ένεση σε ένα πρόβλημα πολύ πιο βαθύ και ουσιαστικό. Γιατί προσπαθούν να μας δημιουργήσουν την ανάγκη να κινούμαστε όλο και πιο γρήγορα;
Ζούμε σε μια αγχωτική πόλη, όπως κάθε σύγχρονη μεγαλούπολη, χωρίς συναισθήματα, χωρίς επαφή, χωρίς προσωπικότητα. Προσπαθούν να μας κάνουν μια άβουλη μάζα που να κινείται ταχύτατα στους ρυθμούς της παραγωγής και της κατανάλωσης. Καιρός να αρνηθούμε το σύστημα που μας έχουν επιβάλλει. Δε χρειαζόμαστε νέους αχανείς δρόμους. Δε θέλουμε ταχύτητα. Δε θέλουμε την οργάνωση που μας επιβάλλουν. Δε θέλουμε το σύστημα να αλλάξει κάτι, θέλουμε να αλλάξει το ίδιο το σύστημα. Θέλουμε μια κοινωνία όπου δε θα υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, μια κοινωνία που δε θα λειτουργεί ανταγωνιστικά προς τη φύση, μια κοινωνία όπου συλλογικά θα αποφασίζουμε τις τύχες των ζωών μας. Μια κοινωνία όπου η ανθρώπινη χειραφέτηση θα είναι πραγματικότητα.
Πρωτοβουλία αναρχικών αντιεξουσιαστών από τους πρόποδες του Υμηττού